Xác định lượng cung cấp của nước mưa cho nước dưới đất trong bazan vùng Buôn Mê Thuột và quan hệ giữa lượng cung cấp với lượng mưa và bốc hơi

Bài viết trình bày xác định lượng cung cấp của nước mưa cho nước dưới đất trong bazan vùng Buôn Mê Thuột và quan hệ giữa lượng cung cấp với lượng mưa và bốc hơi; Xác định lượng cung cấp thấm; Xác định quan hệ giữa lượng thấm hiệu quả với các yếu tố khí tượng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Xác định lượng cung cấp của nước mưa cho nước dưới đất trong bazan vùng Buôn Mê Thuột và quan hệ giữa lượng cung cấp với lượng mưa và bốc hơi158 XÁC ỊNH LƢ NG CUNG CẤP CỦA NƢỚC MƢA CHO NƢỚC DƢỚI ẤT TRONG BAZAN VÙNG BUÔN MÊ THUỘT VÀ QUAN HỆ GIỮA LƢ NG CUNG CẤP VỚI LƢ NG MƢA VÀ BỐC HƠI ặng nh Phú 1,*, ặng Hữu Nghị2, Bùi Thị Vân Anh2 1 Hội Địa chất Thủy văn Việt Nam; 2Trường Đại học Mỏ - Địa chất *Tác giả chịu trách nhiệm: dangdinhphuc@gmail.comTó tắt Báo cáo tr nh ày ph ơng pháp xác định l ợng cung cấp thấm theo tài liệu quan trắc m cn ớc từ một giếng bằng ph ơng pháp kết hợp ph ơng pháp Bindenm n và ph ơng tr nh hạ thấpm c n ớc do tác giả đề xuất trong lu n án phó tiến sỹ củ m nh Báo cáo c ng tr nh ày kết quảt nh toán l ợng cung cấp theo tài liệu quan trắc m c n ớc từ giếng LK7 đ ợc đ t tại xã Ea Kturhuyện C Kuin tỉnh ắk Lắk Trong áo cáo c ng sử dụng ph ơng pháp hồi quy bội và trí tuệnhân tạo để nghiên cứu quan hệ giữ l ợng cung cấp thấm với l ợng m và ốc hơi Kết quảt nh toán đã xác định đ ợc s biến đổi củ l ợng cung cấp cho n ớc d ới đất và l ợng bốc hơitừ n ớc d ới đất và l ợng thấm hiệu quả cho n ớc d ới đất L ợng thấm hiệu quả trung bìnhtrong gi i đoạn từ 2006 tới 2014 bằng 3 ,9 mm/năm Quan hệ giữ l ợng cung cấp tính toánvới l ợng m và ốc hơi c hệ số t ơng qu n bằng 0.828 xác định theo ph ơng pháp hồiquy bội và bằng 8 xác định theo ph ơng pháp tr tuệ nhân tạo.Từ khóa: biến thiên mực nước dưới ất; cung cấp của nước ng m; mưa; bốc hơi.1 Giới thiệu N ớc ngầm là tài nguyên tái tạo vô cùng quý giá và thiết yếu không chỉ cho con ng ời màcòn để duy trì và phát triển hệ sinh thái. Song trữ l ợng n ớc ngầm không phải vô t n mà hữuhạn ể khai thác vững bền nguồn tài nguyên này cần biết đ ợc đ c điểm củ ch ng trong đ cnguồn và l ợng cung cấp củ ch ng, l ợng n ớc khai thác không đ ợc v ợt quá trữ l ợng có thểkh i thác h y ng ỡng khai thác. Trữ l ợng có thể kh i thác không đ ợc v ợt quá l ợng cung cấpcho n ớc ngầm Xác định l ợng cung cấp củ n ớc ngầm là một nhiệm vụ quan trọng của ngànhđịa chất thủy văn Các ph ơng pháp xác định l ợng cung cấp đ ợc ph n chi làm nh m ch nh là: xác địnhl u l ợng dòng ngầm và xác định l ợng cung cấp thấm củ n ớc m cho n ớc ngầm. Xác định l ợng cung cấp củ n ớc m cho n ớc ngầm có nhiều ph ơng pháp, nh ph ơngpháp cân bằng, ph ơng pháp đồng vị, ph ơng pháp d a theo tài liệu quan trắc m c n ớc trên sâncân bằng hay từ một giếng quan trắc… Ở n ớc ta, hầu nh từ tr ớc tới nay việc xác định l ợng cung cấp thấm cho các tầng chứan ớc còn rất hạn chế. Ở nhiều v ng th ờng chỉ xác định l ợng cung cấp lấy theo tài liệu kinhnghiệm về tỷ lệ cung cấp năm củ n ớc m cho n ớc ngầm từ các sách áo n ớc ngoài, vì v yđộ chính xác củ đánh giá rất thấp, đồng thời không thấy đ ợc biến đổi củ l ợng cung cấp theothời gian. Trong bài báo này, chúng tôi tiến hành phân tích tài liệu quan trắc m c n ớc và xác địnhl ợng cung cấp thấm theo tài liệu quan trắc m c n ớc từ một giếng bằng ph ơng pháp kết hợpph ơng pháp Bindenm n và ph ơng tr nh hạ thấp m c n ớc do ch ng tôi đề xuất trong lu n ánphó tiến sỹ củ m nh Trong ài áo này c ng sử dụng ph ơng pháp hồi quy bội và trí tuệ nhântạo để nghiên cứu quan hệ giữa l ợng cung cấp thấm với các yếu tố kh t ợng. . 1592 Tổng quan khu vự nghiên ứu2.1. Vị trí địa lý Giếng quan trắc LK7 đ ợc đ t tại xã Ea Ktur, huyện C Kuin, tỉnh ăk Lắk thuộc thànhphố Buôn Ma Thuột. Hình 1. V trí khu vực nghiên c u. Khu v c nghiên cứu nằm ở phần ph ông củ dãy Tr ờng Sơn, kẹp giữa cao nguyên BuônMa Thuột và c o nguy n ăk Nông, V ng nghi n cứu chịu s chia cắt của hệ thống sông suốilớn nh : sông S repôk, sông Krông An , sông Krông Nô22 ịa hình ịa hình trong vùng phức tạp, đ dạng, vừa có cấu h nh đồi n i c o, đồi thoải l ợn sóng vàv ng tr ng đồng bằng. - Dạng ịa hình ồi thoải lượn sóng: T p trung phần lớn ở phía Bắc của huyện và một phầnnhỏ ở phía Nam, dạng địa hình này chiếm gần 1/2 diện tích t nhiên toàn huyện, độ cao trungbình từ 450 - 500 m. - Dạng ịa hình trũng thấp: T p trung ở phía N m nơi c các sông lớn nh : Krông An ,Krông Nô và sông Serepốk tạo nên những v ng đồng bằng bằng phẳng.23 ặ điể khí tư ng Theo số liệu của Trung tâm D báo Kh t ợng thủy văn ắk Lắk, khí h u huyện C Kuinchịu ảnh h ởng chung của chế độ khí h u nhiệt đới, khí h u gió mùa, mang tính chất khí h u caonguyên nhiệt đới ẩm, ít biến động trong năm, ph n ố nhiệt theo thời gi n khá đồng đều giảmtheo độ c o địa hình.160 Ngoài ra, khí h u huyện C Kuin h nh thành một vùng tiểu khí h u c nét đ c thù của vùngtr ng với hai mùa rõ rệt, m m từ tháng 5 - 10 và mùa khô từ tháng 11 - 4. Nhiệt ộ không khí: Trung nh năm: 3, - 24,0 ˚C; Cao nhất năm: 3 ,8 ˚C; Thấp nhất năm: 8, ˚C Trung bình giờ chiếu sáng năm: 1.700 - 2.400 giờ. Độ ẩm: Trung nh năm: 8 - 83%; Trung bình tháng: 70 - 89% L ợng bốc hơi m khô: 4, - 16,2 mm/ngày. Lượng mưa: L ợng m ph n ố không đồng đều trong năm M m t p trung từ tháng 5 đến tháng10, chiếm khoảng 94 l ợng m hàng năm; m khô từ tháng đến tháng 4 năm s u, chiếm6 năm L ợng m năm trung nh: 1,859.3 mm.24 ặ điể địa chất thủy văn Theo kết quả thăm dò sơ ộ n ớc d ới đất vùng Buôn Ma Thuột, Giếng LK7 : đ ợc khoan vàophức hệ chứ n ớc khe nứt - l hổng trong phun trào bazan Pleistocen giữa - Holocen (Q2-Q12); Các đá phun trào z n Pleistocen giữa - Holocen phủ gần kín diện tích khu v c thăm dò,chỉ trừ dãy đồi trầm t ch Jur kéo dài theo h ớng Tây Bắc - ông Nam ở phía ông Nam thànhphố Buôn Ma Thuột và một vài chỏm đồi nhỏ với diện tích khoảng 12 km2. Qua tài liệu h t n ớc thí nghiệm tại các l khoan cho thấy mức độ chứ n ớc khác ...