Bài giảng Bệnh uốn ván - TS. Trần Quang Bính

Bài giảng Bệnh uốn ván - TS. Trần Quang Bính với mục tiêu mô tả được các triệu chứng và dấu hiệu lâm sàng của các thể uốn ván, biết cách xử trí đặc hiệu và hồi sức ban đầu trước khi chuyển đến chuyên khoa. Mời các bạn cùng tìm hiểu và tham khảo nội dung thông tin tài liệu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh uốn ván - TS. Trần Quang Bính BEÄNH UOÁN VAÙN TS. Traàn Quang Bính 1. Muïc tieâu toång quaùt : Moâ taû ñöôïc caùc trieäu chöùng vaø daáu hieäu laâm saøng cuûa caùc theå uoán vaùn, bieát caùch xöû trí ñaëc hieäu vaø hoài söùc ban ñaàu tröôùc khi chuyeån ñeán chuyeân khoa. 2. Muïc tieâu chuyeân bieät : 2.1 Thaùi ñoä: caàn nhaän ñònh uoán vaùn laø moät caáp cöùu noäi khoa caàn phaûi ñöôïc chaån ñoaùn nhanh vaø xöû trí kòp thôøi, ñuùng caùch. 2.2 Hieåu bieát: uoán vaùn laø moät beänh nhieãm truøng do Clostridium tetani gaây ra. Chaån ñoaùn hoaøn toaøn döïa vaøo trieäu chöùng laâm saøng, khoâng coù caùc xeùt nghieäm ñeå xaùc ñònh chaån ñoaùn vì vaäy caàn chaån ñoùan phaân bieät vôùi caùc beänh khaùc coù trieäu chöùng laâm saøng töông töï. 2.3 Kyõ naêng : Bieát caùch xöû trí ban ñaàu taïi khoa caáp cöùu vaø thaønh thaïo caùc bieän phaùp hoài söùc noäi khoa ñeå giaûm tæ leä töû vong do caùc bieán chöùng cuûa uoán vaùn gaây ra. NOÄI DUNG Uoán vaùn laø moät beänh caáp tính co thaét cô thöôøng gaây töû vong haäu quaû töø veát thöông nhieãm vi truøng Clostridium tetani. Taát caû bieåu hieän laâm saøng cuûa beänh uoán vaùn ñeàu thöù phaùt do ngoaïi ñoäc toá ñöôïc phoùng thích töø veát thöông ñöa tôùi keát quaû laø co cöùng cô toøan thaân vaø co thaét cô taïi choã. I. Ñaëc ñieåm laâm saøng Taïi Myõ, phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp uoán vaùn xaûy ra ôû beänh nhaân treân 50 tuoåi, laø nhöõng ngöôøi coù mieãn dòch khoâng ñaày ñuû. Uoán vaùn thöôøng xaûy ra sau moät veát thöông caáp tính khoâng ñöôïc chuù yù, thöôøng gaëp nhaát laø do moät veát thöông do vaät nhoïn. Tuy nhieân uoán vaùn cuõng coù theå do chaán thöông nheï, thuû thuaät ngoïai khoa, phaù thai hoaëc ôû treû sô sinh do saên soùc cuoáng roán khoâng toát. Ña soá caùc tröôøng hôïp uoán vaùn ôû Myõ xaåy ra ôû vuøng noâng thoân caùc tieåu bang mieàn Nam, nhaát laø ôû California, Texas, Florida. Thôøi kyø uû beänh cuûa uoán vaùn coù theå thay ñoåi töø döôùi 24 giôø ñeán treân 30 ngaøy.Veà maët laâm saøng, uoán vaùn coù theå ñöôïc chia laøm 4 theå beänh döïa vaøo vò trí toån thöông vaø thôøi kyø uû beänh: taïi choã, toaøn thaân, ñaàu, sô sinh. - Uoán vaùn taïi choã ñaëc tröng bôûi co cöùng keùo daøi cuûa cô gaàn nôi toån thöông vaø thöôøng khoûi khoâng ñeå laïi di chöùng. - Uoán vaùn toaøn thaân laø daïng thöôøng gaëp nhaát, trong giai ñoaïn khôûi beänh moûi haøm thöôøng laø bieåu hieän sôùm cuûa beänh, sau ñoù xuaát hieän trieäu chöùng laâm saøng thöôøng gaëp laø ñau vaø cöùng cô haøm vaø cô vuøng thaân. Sau ñoù co cöùng cô daãn ñeán chöùng cöùng khít haøm vaø coù neùt maët ñaëc tröng (risus sardonicus). Phaûn xaï co thaét vaø co cô tröông löïc taát caû caùc nhoùm cô gaây ra nhöõng trieäu chöùng khaùc cuûa beänh goàm: khoù nuoát, öôõn cong ngöôøi ra sau, gaáp caùnh tay, naém chaët baøn tay nhö quaû ñaám, vaø duoãi chi döôùi. Beänh nhaân thöôøng tænh taùo, yù thöùc ñöôïc trong luùc co thaét tröø khi co thaét thanh quaûn vaø co cô hoâ haáp gaây suy hoâ haáp. Roái loaïn thaàn kinh thöïc vaät gaây ra tình traïng cöôøng giao caûm xaûy ra ôû tuaàn thöù hai cuûa beänh, bieåu hieän baèng nhòp tim nhanh, taêng huyeát aùp dao ñoäng, ñoå moà hoâi döõ doäi vaø soát cao. Nhöõng roái loaïn thaàn kinh thöïc vaät naøy laøm taêng tyû suaát beänh vaø tyû leä töû vong vaø gaây khoù khaên cho trò lieäu. 1 - Uoán vaùn ñaàu theo sau nhöõng chaán thöông vuøng ñaàu vaø coå thöôøng gaây roái loaïn chöùc naêng thaàn kinh soï, thöôøng laø daây thaàn kinh soá VII. Daïng uoán vaùn naøy coù tieân löôïng xaáu. - Uoán vaùn sô sinh coù tyû leä töû vong cao vaø ñi keøm vôùi mieãn dòch cuûa meï khoâng ñuû maïnh vaø chaêm soùc roán khoâng toát. II. Chaån ñoaùn vaø chaån ñoaùn phaân bieät Uoán vaùn ñöôïc chaån ñoaùn döïa vaøo thaêm khaùm laâm saøng. Beänh söû coù mieãn dòch chuû ñoäng vôùi muõi tieâm nhaéc laïi trong voøng möôøi naêm tröôùc loaïi tröø uoán vaùn nhö moät khaû naêng chaån ñoaùn. Khoâng coù thöû nghieäm vi sinh hoaëc xeùt nghieäm ñeå xaùc ñònh chaån ñoaùn. Chaån ñoaùn phaân bieät goàm ngoä ñoäc strychnine, phaûn öùng roái loaïn tröông löïc vôùi phenothiazine, côn tetani do haï canxi maùu, beänh daïi vaø beänh khôùp thaùi döông haøm. III. Chaêm soùc vaø xöû trí taïi khoa caáp cöùu Beänh nhaân bò uoán vaùn neân ñöôïc ñieàu trò taïi khoa saên soùc ñaëc bieät vì beänh coù khaû naêng gaây suy hoâ haáp. Nhöõng yeáu toá kích thích töø moâi tröôøng phaûi ñöôïc haïn cheá nhaèm phoøng ngöøa thuaän lôïi cho phaûn xa co thaét co giaät. Caàn xaùc ñònh vaø caét loïc moâ hoaïi töû ôû veát thöông neáu coù ñeå haïn cheá söï taïo ñoäc chaát theâm nöõa. Xöû trí taïi khoa caáp cöùu: 1. Globulin mieãn dòch uoán vaùn (Tetanus immune globulin- TIG) 5 ...