Nghiên cứu sinh học cơ thể người và động vật: Phần 2

Phần 2 cuốn sách "Nghiên cứu sinh học cơ thể người và động vật" trình bày các nội dung: Hệ nội tiết, hệ máu, hệ tuần hoàn, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ bài tiết, hệ sinh dục. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sinh học cơ thể người và động vật: Phần 2 CHƯƠNG V HỆ NỘI TIẾT1. NHỮNG KHÁI NIỆM CHUNG 1 .1. Cấu tạ o c h u n g - định nghĩa / . / . / . Hệ nội tiết ở dộng vật bậc thấp T r o n g q u á t r ì n h p h á t tr iể n c h ủ n g loại, ở động vật bậc th ấ p , cấu tạo v à chứcn ă n g c ủ a h ệ nội t i ế t còn c h ư a h o à n ch ỉnh, chỉ có một vài t u y ế n ỏ s â u bọ và côntr ù n g , c h ấ t t i ế t c h ủ y ế u là các Feromon. Ví dụ: - T u y ế n g i a n n ã o n ằ m t r ẽ n bể m ậ t h ạ c h nã o c ủ a s â u bọ tiê t ra một c h ấ t , c h ấ tn à y lại t h ú c đ ẩ y t u y ế n trước ngực tiế t r a E rd iso n có b à n c h ấ t là lipiđ. có t á c d ụ n gt r o n g q u á t r ì n h lột xác. - T u y ế n c o r p o r a a l l a t a ỏ côn t r ù n g t iế t r a juvenil thúc đ ẩ y sự lột xác. - Ở bướm cái c ủ a t ằ m có Fero mon bombicon và bưốm cái s â u róm có g i p l u rn h ằ m q u y ế n r ũ b ư ớ m đực. * K iế n t iế t r a F e r o m o n đ á n h d ấ u đườ ng di tìm mồi và bá o đ ộ n g khi g ặ p n g u yhiểm. - O n g thợ đ á n h d â u đ ườ ng (li b ằ n g Ferovnon gerauion. Còn on g c h ú a t i ế t r a acid9 - x e to d e c a n ic n h ằ m ức c h ế q u á t r ì n h p h á t t riển buồng; t r ứ n g của ong Ihự và q u y ê nr ũ o n g đực khi g ia o phổi. - Môi c h ú a , môi dực và mỏi lính đề u tiết ra n h ữ n g Fero mo n dặc t r ù n g n h a mn g ă n c ả n k h ô n g ch o mốí thợ biến hóa t h à n h mối chúa, mỏi đực và môi lính mới. 1.1.2.//ệ nội tiết ở động vật bậc cao H ệ nội t i ế t là hệ t h ô n g tu y ế n t r o n g crí thố người và độ ng vật bạc rao. C h ú n gdược h ì n h t h à n h t ừ các t ế bào tu y ê n điển hình, một p h ầ n n hó từ các tô b à o t h ầ nk in h tiết. M ột hệ t h ô n g m a o m ạ c h p h â n bố tr o n g luyỏn. tiêp xúc với các tô hào tiêt. M a om ạ c h v ừ a là m n h i ệ m v ụ c u n g cap c h ấ t d in h (.lường, nguvẽn liệu tô ng hộp ch o tê bà ovừ a tiế p n h ậ n t r ự c tiếp và vận c h u y ể n Cỉir c h ấ t tict của tế bào t u y ế n đ ế n các cơq u a n t r o n g cơ thể.136 N h ư vậy. t u y ê n nội ti(‘*i In tuvr iỉ khõn£í có ÕIHỈ (Inn ( p h á n hi ệ t với r á c t u y ê n rón i l il;’m ( l u ộ c g oi l à t u y ế n n^oỉ.ii UM ) ( ìi.ỉt t.i(M n i n n g l i n h H i n t đ ặ c h i ệ u v à c ỏ h o ạ ilính s inh lK K ã rao. được (In trực ị.)Vị) YiUt m ;m (ỊUii III1 t h o n i r m a o m ạ c h . Người ta Kọir h â t li CM cù a t u y ê n là horm on. 0 ílóng v;it I)ậf cao va (tạc biệt 1:1 người, lìộ t h ô n g nóiI H‘I ró c á u tạo hoàn c hi nh v à hao gòm r;ir tuvỏn SỈIU (hình 5 . 1 . ): Hinh 5.1. Các tuyến nội tiết trong cơ thế người 137 - T u y ê n t ù n g (chỉ tồn tại ớ giai đoạ n â u ihrt). - T u y ê n y ê n (còn gọi là tu y ê n It ạ nào). - T u y ê n giáp. - T u y ế n c ậ n giáp. - T u y ế n ức ( t u y ế n th ym us ). - T u y ê n tuy. • T uyến trê n thận. - T u y ế n s i n h dục dực (là tinh hoàn). • T u y ế n s i n h d ụ c cái (ba og ồm noãn, th e v à n g khi t r ứ n g r ụ n g , n h a u t h a i khi t h a i làm tổ ơ tử cụng). Ngoài ỉ*a. .cùng còn m ộ t số bộ p h ậ n c ủ a các cơ q u a n t r o n g cớ t h ể tiế t ra n h ữ n gc h ấ t đặ c hiệ u .c ó h o ạ t t í n h ‘sinh học và th ư ờ n g có tác d ụ n g tạ i chỗ (địa p h ư ớ n g ) nh ư :s e r o to n in , s e c r e ti n , h i s t a m i n , g a s tr in , ervtro poe tin . re nin , p r o s t a g l a n d i n . . . 1.1.3. Ý nghĩa sinh học và ứng (lụng 4 T r o n g q u á t r ì n h t i ế n hóa, cơ t h ể dộng v ậ t p h á t t ri ể n t ừ đơn bà o t h à n h da b à o cók íc h thư ớ c lớn. Cơ t h ể c à n g lổn, k h o ả n g cách giữa các mô và cơ q u a n c à n g t ă n g lên,c ấ ụ tạ o c ủ a các h ệ cơ q u a n và các q u á t r ì n h s in h học xảy r a t r o n g cơ t h ê c à n g h o à nc h ỉ n h và p h ứ c tạ p . Đồ đ ả m bảo tí nh to à n vẹn, t h ô n g n h ấ t c ủ a cơ t h ể và th í c h nghivối môi t r ư ờ n g sống, mọi hệ th o n g sống đòi hỏi sự chỉ h u y c h u n g n h ằ m phối hợp vàđ iề u hòa m ộ t cách n h ị p n h à n g các h o ạ t độ ng sổng. C ù n g với h ệ t h ầ n k i n h , hệ nộit i ế t t h ự c h i ệ n s ự đ i ể u ti ế t hóa học tr o n g cơ th ê là n h ằ m đ á p ứ n g y ê u c ầ u đó. Cơ c hêd iê u hòa t h ầ n k i n h t h ế dịch là m ộ t crt chê r ấ t q u a n t r ọ n g c ủ a cơ thể. Ổ d ộ n g v ậ t k h ô n g xương sông n h ư côn t rù ng, s â u bọ... lột xác là m ộ t (Ịuá t r ì n hr ấ t q u a n t r o n g c ủ a s ư p h á t tr i ể n cá thể. Cư thổ m u ô n lớn lên. c h ú n g b ắ l buộc p h ả ilột bó lớp vỏ k i t i n c ũ ...