Phạm Ngũ Lão (1254–1320)

Là tướng nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông là người làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, Hải Dương (nay thuộc huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên, Việt Nam). Theo sách Tông phả kỷ yếu tân biên của Phạm Côn Sơn dẫn gia phả họ Phạm, ông là cháu 8 đời của tướng Phạm Hạp thời nhà Đinh. Là tướng nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông là người làng Phù Ủng, huyện Đường Hào, Hải Dương (nay thuộc huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên, Việt Nam). Theo sách Tông phả kỷ yếu tân biên của Phạm...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phạm Ngũ Lão (1254–1320) Phạm Ngũ Lão (1254–1320)Là tướng nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông là người làng Phù Ủng,huyện Đường Hào, Hải Dương (nay thuộc huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên,Việt Nam). Theo sách Tông phả kỷ yếu tân biên của Phạm Côn Sơn dẫn giaphả họ Phạm, ông là cháu 8 đời của tướng Phạm Hạp thời nhà Đinh.Là tướng nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông là người làng Phù Ủng,huyện Đường Hào, Hải Dương (nay thuộc huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên,Việt Nam). Theo sách Tông phả kỷ yếu tân biên của Phạm Côn Sơn dẫn giaphả họ Phạm, ông là cháu 8 đời của tướng Phạm Hạp thời nhà Đinh.Cuộc đời và sự nghiệpPhạm Đình Hổ trong Vũ trung tuỳ bút có kể lại chuyện Phạm Ngũ Lão ramắt Trần Hưng Đạo đại ý như sau: Hưng Đạo Vương cùng tuỳ tùng đingang qua Đường Hào thấy Phạm Ngũ Lão ngồi bên vệ đường đang đan sọt.Quân lính kéo đến, dẹp lối đi. Phạm Ngũ Lão vẫn ngồi thản nhiên, nhưkhông để ý đến ai cả. Quân lính cầm giáo đâm vào đùi chảy máu mà ông vẫnkhông nhúc nhích, thấy vậy Vương dừng lại hỏi, bấy giờ Phạm Ngũ Lão mớitrả lời rằng đang nghĩ một câu trong binh thư nên không để ý. Biết người cótài, Trần Hưng Đạo cho ông ngồi cùng kiệu đưa về kinh sư. Từ đó PhạmNgũ Lão trở thành môn khách của Trần Hưng Đạo.Trong hai cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Nguyên (1285-1288)Phạm Ngũ Lão lập được nhiều chiến công. Năm 1285, trong cuộc khángchiến chống quân Nguyên lần thứ hai ông cùng với Trần Quang Khải tiếnđánh Chương Dương, Hàm Tử, đập tan đội binh thuyền khổng lồ của giặc vàdiệt quân Nguyên chiếm đóng Thăng Long. Sau đó, Phạm N gũ Lão đượclệnh mang 3 vạn quân phục kích đánh địch ở Vạn Kiếp, chặn đ ường địch rútchạy lên biên giới phía bắc và diệt được hai phó tướng địch là Lý Quán vàLý Hằng.Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ ba, Phạm Ngũ Lãocùng các tướng bày trận phục kích đường rút lui của giặc trên sông BạchĐằng, trong trận này quân nhà Trần bắt sống các tướng giặc Phàn Tiếp, ÁoLỗ Xích, Ô Mã Nhi. Phạm Ngũ Lão tiếp tục truy kích cánh quân của ThoátHoan trên đường bộ.Phạm Ngũ Lão đã bốn lần cất quân đi trừng phạt sự xâm chiếm, quấy nhiễucủa quân Ai Lao, hai lần Nam chinh đánh thắng quân Chiêm Thành, buộcvua Chiêm là Chế Chí phải xin hàng.Ông được Trần Hưng Đạo gả con gái (giả làm con gái nuôi của Trần HưngĐạo vì nhà Trần có quy định chỉ gả con gái trong dòng tộc) là quận chúaAnh Nguyên.Năm 1290, vua Trần Nhân Tông giao cho ông cai quản quân Thánh Dực,phong chức Hữu Kim ngô Đại tướng quân. Đến đời vua Trần Anh Tông, ôngđược thăng tới chức Điện súy Thượng tướng quân, tước Quan nội hầu.Không chỉ có tài về quân sự, mà còn để lại nhiều bài thơ về chí trai, lòng yêunước. Hiện nay tác phẩm của ông chỉ còn lại hai bài là Thuật Hoài (TỏLòng) và Vãn Thượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương (ViếngThượng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương).Ngày 1 tháng 11 năm 1320, Phạm Ngũ Lão mất, hưởng thọ 66 tuổi. VuaTrần Minh Tông nghỉ chầu 3 ngày.Nhân dân xã Phù Ủng dựng đền thờ ngay trên nền nhà cũ của ông. Ông cũngđược phối thờ tại đền Kiếp Bạc, Chí Linh, Hải Dương tại đền thờ Trần HưngĐạoThuật Hoài:Múa giáo non sông trải mấy thuBa quân hùng khí nuốt trôi trâuCông danh nam tử còn vương nợLuống thẹn tai nghe chuyện Vũ Hầu