Phân tích đoạn thơ tả tiếng đàn tì bà

Mời mọc mãi, thấy người bỡ ngỡ, Tay ôm đàn che nửa mặt hoa Vặn đàn mấy tiếng dạo qua Dẫu chưa nên khúc tình đà thoảng hay Nghe não một mất dây buồn bực Dường than niềm tấm tức bấu lâu Mày chau tau gảy khúc sầu, Dãi bày hết nỗi trước sau muôn vàn. Ngón buông bắt khoan khoan dìu dặt Trước Nghê Thường sau thoắt Lục Yêu, Dây to đường đổ mưa rào,Nỉ non dây nhỏ khác nào chuyện riêng. Tiếng cao thấp lựa chen lần gẩy Mâm ngọc đâu bổng nẩy hạt châu Trong hoa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích đoạn thơ tả tiếng đàn tì bà Phân tích đoạn thơ tả tiếng đàn tì bà 13… Mời mọc mãi, thấy người bỡ ngỡ, Tay ôm đàn che nửa mặt hoa Vặn đàn mấy tiếng dạo qua Dẫu chưa nên khúc tình đà thoảng hay Nghe não một mất dây buồn bực Dường than niềm tấm tức bấu lâu Mày chau tau gảy khúc sầu, Dãi bày hết nỗi trước sau muôn vàn. Ngón buông bắt khoan khoan dìu dặt Trước Nghê Thường sau thoắt Lục Yêu, Dây to đường đổ mưa rào,Nỉ non dây nhỏ khác nào chuyện riêng.Tiếng cao thấp lựa chen lần gẩyMâm ngọc đâu bổng nẩy hạt châuTrong hoa oanh ríu rít nhauNước tuôn róc rách chảy mau xuống ghềnhNước suối lạnh, dây mành ngừng đứtNgừng đứt nên phút bặt tiếng tơ,Ôm sầu mang giận ngẩn ngơTiếng tơ lặng ngắt, bây giờ càng hay.Bình bạc vỡ tuôn đầy dòng nước,Ngựa sắt giong xô xát tiếng đao;Cung đàn trọn khúc thanh tao:Tiếng buông xé lụa, lựa vào bốn dâyThuyền mấy lá đông tây lặng ngắt, Một vầng trăng trong vắt lòng sông… Phân tích Thành tựu nổi bật nhất trong “Tì bà hành” là nghệ thuật miêu tả tiếngđàn. Trong bữa tiệc hoa trên bến Tầm Dương giữa trăng thu hiu hắt, thínhgiả của ca nữ là một tài tử văn nhân rất sành nhạc, đặc biệt hơn nữa ông còncó một cuộc đời, một nỗi niềm cay đắng, trải qua nhiều thăng trầm, trôi nổilận đận… Lần thứ nhất, tả từ xa, tiếng đàn mơ hồ sương khói Tầm Dương. Câu thứ hai, tiếng đàn được tả trong mọi cung bậc, giai điệu và cảm xúc,nỗi niềm của tâm hồn đa tài, đa cảm. Ngón tay ca nữ “buông, bắt” lướt trên phím đàn. Hai khúc nhạc cung đìnhngân vang thánh thót. Câu thơ làm hiện lên một nghệ sĩ bì bà hành lỗi lạc: “Ngón buông bắt khoan khoan dìu dặt Trước Nghê Thường sau thoắt Lục Yêu” Mười bốn câu tiếp theo, Bạch C ư Dị sử dụng một chuỗi 9 ẩn dụ so sánhđể cực tả tiếng đàn tì bà của nàng ca nữ.Tiếng đàn biến hóa kì ảo, lúc thì ào ào như mưa rào, lúc thì nỉ non, thủ thỉnhư lời tâm tình: “Dây to đường đổ mưa rào, Nỉ non dây nhỏ khác nào chuyện riêng.” Tiếng đàn lanh lảnh reo ngân như hạt châu nẩy trên mâm ngọc, như tiếngchim oanh ríu rít trong ngàn hoa: “Tiếng cao thấp lựa chen lần gảy Mâm ngọc đâu bổng nẩy hạt châu Trong hoa oanh ríu rít nhau…” Tiếng tì bà đang như “nước tuôn róc rách chảy mau xuống ghềnh” thìbỗng đột ngột “ngừng đứt”. Nàng ca nữ diễn tấu “dấu lặng” trong bản đànmột cách tài tình. Người dự tiệc hoa và ngồi thưởng thức ca nữ đàn đều“ngẩn ngơ” trước sự huyền diệu của suối âm thành: “Nước suối lạnh, dây mành ngừng đứt Ngừng đứt nên phút bặt tiếng tơ, Ôm sầu mang giận ngẩn ngơ Tiếng tơ lặng ngắt, bây giờ càng hay.” Tiếng đàn như sầu thương, như giận dữ, làm mê say, đắm đuối rung độnghồn người. Tiếng đàn như thể hiện nỗi lòng và tâm tình một cuộc đời nhiềunước mắt, nhiều cay đắng, đã trải qua những tháng ngày “ôm sầu mang giậnngẩn ngơ”. Người dự tiệc và nghe đàn như đang b ị cuốn hút trước giai điệubuồn thương của tiếng đàn, hoặc tấm tắc trầm trồ, hoặc rơi lệ… Bốn ẩn dụ tiếp theo tả biến thái của giai điệu tiếng đàn tì bà. Lúc thì nhưnước trào ra khỏi bình bạc vỡ. Lúc thì rầm rập như đoàn quân thiết kỵ xungtrận, như ngựa hí đao khua trên chiến địa. Có lúc như tiếng lụa xé kề tai…Hình ảnh nào cũng thần tình. Câu thơ nào cũng đẹp. Ngôn ngữ thơ tràn ngậpâm thanh. Đây là đoạn thơ tả âm thanh tiếng đàn tì bà nhanh, dồn dập, trầmhùng, mạnh mẽ: “Bình bạc vỡ tuôn đầy dòng nước, Ngựa sắt giong xô xát tiếng đao; Cung đàn trọn khúc thanh tao: Tiếng buông xé lụa, lựa vào bốn dây” Trong suối âm thanh tì bà vang lên giữa đêm thu, cảnh vật như nín thởcùng lắng nghe đàn với quan Tư Mã Giang Châu. Dòng sông, con thuyền,bầu trời, vầng trăng thu như ru hồn trong mộng tưởng, say đắm, bângkhuâng, tất cả đều “lặng ngắt” tận hưởng dư âm tì bà. Khung cảnh hiện lênqua một nét vẽ đầy chất thơ. Sông như thêm mông mênh hơn. Ánh trăng thutrong xanh hơn. Con thuyền như đắm chìm trong giấc một đêm thu: “Thuyền mấy lá đông tây lặng ngắt, Một vầng trăng trong vắt lòng sông” Lấy ngoại cảnh để biểu cảm âm thanh tiếng đàn tì bà là một thủ pháp nghệthuật tinh tế, điêu luyện của Bạch Cư Dị. Các nhà thơ Việt Nam đã kế thừasáng tạo. Có tiếng đàn cầm của nàng Kiều gảy cho Kim Trọng nghe saungày tái hợp. Nguyễn Du cũng ví với tiếng ngọc: “Trong sao châu nhỏ duềnh quyên, Ấm sao hạt ngọc Lam Điền mới đông” (3203–3204) Lấy ngoại cảnh tả tiếng đàn: “Ngọn đèn khi tỏ khi mờ…” (485). Trongbài: “Tiếng sáo Thiên Thai”, Thế Lữ cũng viết: “Mây hồng ngừng lại sau đèo, Mình cây nắng nhuộm, bóng chiều không đi” Tóm lại, đọc “Tì bà hành” qua bản dịch thơ của Phan Huy Vịnh (?), ta vôcùng thú vị trước những vần thơ song thất lục bát réo rắt du dương, trầmbổng, u hoài. Giữa nàng ...