Thương mại điện tử tại TP. HCM: Một góc nhìn về mối quan hệ giữa thương mại điện tử, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế

Bài viết đề xuất một số giải pháp tạo điều kiện phát triển đồng thời cả ba khía cạnh này của tăng trưởng kinh tế và phát huy vai trò đầu tàu của thành phố Hồ Chí Minh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Thương mại điện tử tại TP. HCM: Một góc nhìn về mối quan hệ giữa thương mại điện tử, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ TẠI TPHCM: MỘT GÓC NHÌN VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ, NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH VÀ HỘI NHẬP QUỐC TẾ Nguyễn Ngọc Anh Thư Viện Nghiên cứu Phát triển TP. HCM Tóm tắt: Thương mại điện tử Việt Nam nói chung và TPHCM nói riêng đang ở trong giai đoạn vàng rực rỡ. Cùng với sức hấp dẫn từ thị trường là những vấn đề phát sinh trong quá trình quản lí, hoạch định chính sách có liên quan. Một cách đơn giản để phân tích các vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển thương mại điện tử hướng tới mục tiêu phát triển bền vững nền kinh tế là đặt thương mại điện tử và các chỉ số trong mối tương quan với năng lực cạnh tranh và các chỉ số của phát triển, đặc biệt xem xét trong mối quan hệ với toàn cầu hóa. Qua đó, có thể xem xét các giải pháp khả thi để tác động và thúc đẩy thương mại điện tử phát triển một cách bền vững. Kết quả cho thấy thương mại điện tử, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế (đặc biệt là du lịch) trên địa bàn TPHCM có mối quan hệ chặt chẽ gắn bó qua lại với nhau, đồng thời cũng cho thấy vai trò quan trọng của TPHCM trong phát triển hạ tầng thông tin của cả nước, từ đó bài viết đề xuất một số giải pháp tạo điều kiện phát triển đồng thời cả ba khía cạnh này của tăng trưởng kinh tế và phát huy vai trò đầu tàu của TPHCM. Từ khoá: thương mại điện tử TPHCM, năng lực cạnh tranh và TMĐT, hội nhập quốc tế 1. Dẫn luận Thương mại điện tử Việt Nam đang ở trong giai đoạn “bình minh rực rỡ”. Theo dự đoán, thương mại điện tử Việt Nam sẽ phát triển 30-50% mỗi năm. Năm 2017, Việt Nam có 53,86 triệu người sử dụng Internet. Các dự đoán cho biết con số này đạt đến gần 60 triệu trong vòng 4 năm tới.8 Hiện quy mô thị trường TMĐT Việt Nam đạt khoảng 5 tỷ USD. Trong 4 năm tới, con số này được dự đoán có thể đạt tới 10 tỷ USD. 9 Cùng với sức hấp dẫn từ thị trường là những vấn đề phát sinh trong quá trình quản lí, hoạch định chính sách có liên quan. Một cách đơn giản để phân tích các vấn đề phát sinh trong quá trình phát triển thương mại điện tử hướng tới mục tiêu phát triển bền vững nền kinh tế là đặt thương mại điện tử và các chỉ số trong mối tương quan với năng lực cạnh tranh và các chỉ số của phát triển, đặc biệt xem xét trong mối quan hệ với toàn cầu hóa. Qua đó, có thể xem xét các giải pháp khả thi để tác động và thúc đẩy thương mại điện tử phát triển một cách bền vững. 2. Mối quan hệ giữa hội nhập và thương mại điện tử Toàn cầu hoá, hay hội nhập quốc tế, vừa là mục tiêu vừa là động lực của thương mại điện tử. Trong bối cảnh toàn cầu hoá hay hội nhập quốc tế, các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiến hành hoạt động thương mại điện tử để khai phá những mô hình kinh doanh tạo giá trị thặng dư, dịch vụ mới, phát triển những chiến lược thương mại điện tử để phát 8 VNExpress lược dịch từ Forbes, “Thương mại điện tử Việt Nam đang ở bình minh rực rỡ”, tin ngày 2/4/2018 9 V V, “Thương mại điện tử Việt Nam có thể đạt 10 tỷ USD trong 10 năm tới”, tin ngày 06/04/2018 183 triển doanh nghiệp, tham gia vào mối quan hệ qua mạng với những công ty có thể trở thành khách hàng, nhà cung ứng hay đối tác tiềm năng (Savrula et al, 2014). Trong qua trình hội nhập, các cơ chế giải quyết tranh chấp, quản lí thông thường dựa trên tính địa phương hoá sẽ là không phù hợp. Trong quá trình đó, 3 quá trình phù hợp là việc giải quyết tranh chấp qua mạng ( DR); nguyên tắc quản trị doanh nghiệp trên internet; và khái niệm đồng quản lí. ( ntonisPatrikios, 2008). Thương mại điện tử và hội nhập quốc tế có tác động tương hỗ qua lại. Trong điều kiện toàn cầu hoá, các quá trình kinh doanh của các công ty khác nhau cần được tích hợp với nhau để phù hợp với điều kiện thay đổi thường xuyên của môi trường, và để trở nên thực sự cạnh tranh trong môi trường quốc tế. Ngày càng nhiều nghiên cứu, tiêu chuẩn kinh doanh và qui định để thúc đẩy các quá trình kinh doanh thành những quá trình kinh doanh kết nối với nhau và hỗ trợ nhau cùng phát triển. (Liu C et al, 2009) Thương mại điện tử cũng vừa tạo động lực vừa là chất xúc tác của hội nhập quốc tế. Trong lĩnh vực môi giới bán lẻ, thương mại điện tử khiến cho các công ty này ngày càng tham gia sâu rộng vào quá trình toàn cầu hoá. Bằng cách phân tích sâu hơn những thành phần khác nhau của chuỗi cung ứng, ta có thể phân tích được những ảnh hưởng của cuộc cách mạng công nghệ thông tin – truyền thông (ICT) trong mỗi phân khúc của chuỗi cung ứng. Những đổi mới sáng tạo trong thương mại điện tử thúc đẩy đồng thời cả việc đồng bộ hoá và đa dạng hoá trong cùng một ngành công nghiệp (Globerman, S., Roehl, T. & Standifird, 2001) 3. Mối quan hệ giữa toàn cầu hóa, phát triển kinh tế và TMĐT TPHCM qua phân tích các chỉ số a. Các đại lượng được phân tích Các đại lượng và giá trị được phân tích bao gồm chỉ số phát triển CNTT và truyền thông Việt Nam (IDI), chỉ số thương mại điện tử Việt Nam, chỉ số TMĐT TPHCM và các chỉ số thành phần, xếp hạng năng lực cạnh tranh của TPHCM, doanh thu của toàn ngành du lịch TPHCM và FDI luỹ kế của TPHCM. Các chỉ tiêu đại diện cho toàn cầu hoá tại TPHCM bao gồm FDI thành phố, doanh thu ngành du lịch thành phố. Trong đó, du lịch được lựa chọn làm một trong những chỉ tiêu đại diện cho toàn cầu hoá hay hội nhập thành phố do du lịch là một trong những dấu ấn đặc trưng của toàn cầu hoá ( ppadurai (1996), Moriarty M (2015)). Hoạt động du lịch vừa là nguyên nhân vừa là hiệu quả của quá trình tăng tốc toàn cầu hoá (Fayos-Solà, E, 2002). Các chỉ số đại diện cho thương mại điện tử bao gồm chỉ số thương mại điện tử và các chỉ số thành phần (B2B, B2C, B2G) đo lường tại báo cáo Chỉ số thương mại điện tử Việt Nam của Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (V ...