Tiền Triều Thư Sớ

Mân-Việt đánh Nam-Việt, Hán-Vũ-Đế cử binh đánh Mân-Việt, HoàiNam-Vương là Lưu-An dâng thư can vua đại lược nói rằng: Bệ-hạ làm vua cả thiên-hạ, thi ân huệ, hoản hình phạt, đánh nhẹ các thứ thuế, thương xót kẻ quan, quả, cô, độc nuôi ông già bà lão, chẩn tế người túng thiếu. Đức thịnh đầy nhẩy ở trên, ơn hoà khắp nhuần xuống dưới, người ở gần tới cầu thân phụ thuộc, người ở xa hoài-vọng đức-độ, cả thiên-hạ êm đềm, người được sống yên ổn, tự-tất suốt đời không thấy giặc là gì. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Tiền Triều Thư Sớ Tiền Triều Thư SớMân-Việt đánh Nam-Việt, Hán-Vũ-Đế cử binh đánh Mân-Việt, Hoài-Nam-Vương là Lưu-An dâng thư can vua đại lược nói rằng:Bệ-hạ làm vua cả thiên-hạ, thi ân huệ, hoản hình phạt, đánh nhẹ các thứthuế, thương xót kẻ quan, quả, cô, độc nuôi ông già bà lão, chẩn tế ngườitúng thiếu. Đức thịnh đầy nhẩy ở trên, ơn hoà khắp nhuần xuống dưới, ngườiở gần tới cầu thân phụ thuộc, người ở xa hoài-vọng đức-độ, cả thiên-hạ ê mđềm, người được sống yên ổn, tự-tất suốt đời không thấy giặc là gì.Nay nghe nhà đương cuộc cử binh, toan qua đánh nước Việt, tôi tên là An,trộm nghĩ mà lo cho Bệ-Hạ. Đất Việt ở ngoài địa-phương Trung-Quốc, dânhọ đều cắt tóc vẽ mình, không thể dùng pháp-độ của Trung-Hoa là nước đaimũ mà cai trị được.Từ nhà Hán định quốc đến nay là 72 năm, 2 nước Mân và Việt đánh nhaukhông biết mấy lần, nhưng Thiên-Tử chưa từng cử binh vào đất ấy. Nam-Việt không có thành quách, làng xóm, chỉ ở trong khe suối, hang đá và vườntre, từ xưa tập luyện thuỷ chiến; đất đại ở sâu xa, tối tăm mà nhiều khe suốirất hiểm; sông núi cách trở gay go, cây cối rậm rạp, lui tới khó khăn khôngxiết kể. Mới trông qua, như tuồng là dễ, mà muốn tới thì khó khăn. Thiên-hạnhờ anh-linh của tổ-tông, cả nước đều yên, người từ trẻ đến tóc bạc khônghề thấy giặc, giữa nhân dân, vợ chồng và cha con đều được yên-ổn là nhờân-đức của Bệ-hạ. Người Việt tiếng là làm tôi, những đồ cống hiến khôngđem vô Đại-Nội, một tên lính cũng không dùng gì vào việc bề trên. Naychúng nó đánh nhau, mà Bệ-Hạ đem quân ra cứu viện, tức là lấy ngườiTrung-Quốc mà chiều chuộng bọn mọi rợ. Hơn nữa, người Việt có tínhkhinh bạc, phản phục không thường, họ không tuân theo pháp-độ của Trung-Quốc đã lâu rồi. Hễ không phụng chiếu-chỉ, bèn cử binh qua đánh, thì tôitưởng việc binh-cách không khi nào nghĩ ngơi được. Phát quân vào đất Việtlà vấn-đề quan trọng, phải đi kiệu qua núi, chèo đò vào sông; đi vài trămngàn dặm toàn là tiếp giáp rừng sâu, tre rậm, dòng nước trên dưới đều vấpphải đá, trong rừng lại nhiều rắn độc, cọp dữ, đến mùa hè, trời nắng, thi sinhra chứng thổ tả, hoắc loạn, gian-nan, vất vả và tật bệnh tiếp nối với nhau.Quân lính chưa từng cầm gươm giao chiến, nhưng người từ trần và bịthương chắc đã đông. Tôi lại nghe sau khi đánh giặc, ắt bị mất mùa, vì dânmọi người đầy khí sầu khổ, làm cho âm dương mất điều-hoà và ảnh-hưởngtới trời đất, do đó mà sanh ra tai hại.Bệ-Hạ đức sánh với trời đất, ơn thấm đến cỏ cây, có một người nào đói rétkhông hưởng trọn tuổi trời mà chết, thì cũng lấy làm thương xót, trong nướckhông trộm cướp gì đáng lo sợ mà lại khiến cho binh lính phơi thây nơichiến-trường, tắm dầm chỗ hang núi, dân ở biên-giới ban ngày phải đóngcửa, tối đi làm ăn, mà vẫn không đủ ấm no. Tôi là tên An nầy, trộm nghĩrằng Bệ-Hạ nên trong việc dân là phải hơn. Tôi lại còn nghe nước Việt khácvới Trung-Quốc, trời đã hạn cho một dãy núi cao, xưa nay không ai bướcchân tới, xe ngựa không thông, hình như trời đất đã cách biệt nước trong vànước ngoài vậy. Huống chi phương Nam nóng nực và ẩm thấp, gần mùa hèthì khí độc và nóng nảy khó chịu, nhân dân phải trần truồng ở dưới nước. Cónhiều sên, rắn và các giống sâu độc, bệnh dịch thường xảy ra, người chưachết vì gươm giáo mà hai, ba phần mười đã chết bệnh; tuy lấy hết cả nướcViệt, cũng không đủ bù lại sự hao tổn. Gần đây, tôi nghe người đi đườngnói, vua Mân-Việt bị em là Giáp giết rồi Giáp lại bị diệt, dân đó chưa thuộcvào ai, nếu Bệ-hạ phái một trọng-thần tới làm điều nhân-đức và treo thưởngchiêu-vỗ, thì dân đó từ già đến trẻ, tất sẽ đua nhau quy thuận Thánh-đức; nếukhông dùng tới, thì nối tiếp dòng vua đã đoạn-tuyệt, dựng lại nước đã diệtvong, lập Vương-Hậu, để bảo tồn nước Việt, tất nước Việt sẽ đem con cháuqua làm tin, chịu làm chư-hầu và dâng lễ cống. Như vậy, Bệ-Hạ chỉ tốn mộtcái ấn tấc vuông và sợi giây gấm thêu một trượng hai (để vấn vào ấn) màtrấn ngự được một phương chư-hầu, không phiền một tên lính, không sờnmột cây giáo, mà cả ân lẫn oai đều được rõ rệt. Đời Tần sai quan Uý là Đồ-Thư qua đánh nước Việt, người Việt trốn vào rừng núi, đánh không được,đóng quân ở đám đất không, lâu ngày quân lính mệt mõi, rồi người Việt rađánh, quân lính Tần đại-bại, bèn đem các người đi đày qua để giữ gìn. Tronglúc ấy, trong nước ngoài nước đều tao động, dân sự rối ren, người đi khôngvề, kẻ qua không trở lại, người người không vui sống, đua nhau chạy trốn,đâm ra trộm cướp, gây thành mối hoạ tại Sơn-Đông. Lão-Tử nói: Hễ quânlính ở đâu, mọc chông gai ở đó, là thế. Vì dụng binh là việc dữ, một chỗ cógiặc, thì bốn mặt đều theo; tôi sợ đều biến sinh ra, trộm cướp nổi dậy, do nơicuộc đánh Mân-Việt mà ra. Sách Chu-Dịch nói: Vua Cao-Tông đánh nướcQuỉ-Phương đến ba năm mới hơn được.Quỉ-Phương là nước mọi nho nhỏ mà Cao-Tông là ông vua cường-thịnh nhàÂn. Một ông vua cường-thịnh một nước lớn mà đánh một nước mọi rợ rấtnhỏ, còn đến b ...