Chủ nghĩa hậu hiện đại, tồn tại hay không tồn tại - PGS.TS. Nguyễn Văn Dân

Khái niệm chủ nghĩa hậu hiện đại ở Việt Nam, các quan niệm về chủ nghĩa hậu hiện đại trên thế giới, phản ứng của các nhà khoa học đối với chủ nghĩa hậu hiện đại là những nội dung chính trong bài viết "Chủ nghĩa hậu hiện đại, tồn tại hay không tồn tại". Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết để nắm bắt chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Chủ nghĩa hậu hiện đại, tồn tại hay không tồn tại - PGS.TS. Nguyễn Văn DânCHỦNGHĨAHẬUHIỆNĐẠITỒNTẠIHAYKHÔNGTỒN TẠI? PGS.TS.NGUYỄNVĂNDÂN Ngàynay,cóýkiếnchorằngchủ nghĩahiệnđạiđãđượcthaythế bằngchủnghĩahậuhiệnđại;rằngthờikỳhiệnđạiđãchấmdứtvàbâygiờlàthời kỳ hậuhiệnđại.Tuynhiên,thựcchấtcáigọilàchủ nghĩahậuhiệnđạicóphảichỉ làsự ảnhhưởnghaysự nối dàicủachủ nghĩa hiện đạikhông?Chúngtôixintrìnhbàylạivấnđềnàynhưsau. 1.Kháiniệm“[chủnghĩa]hậuhiệnđại”ởViệtNam Cólẽthuậtngữ“hậuhiệnđại”xuấthiệntrênbáochínướctalầnđầutiên làtừnăm1991,trongbảndịchmộtbàiviếtcủaAntonioBlach(TâyBanNha), nhanđề:“Vàisuynghĩvề cáigọilàtiểuthuyếthậuhiệnđại”( Tạpchívăn học,số51991).Từđóđếnnay,nhiềunhànghiêncứu,nhàvăn,nhàthơViệtNamđãnóinhiềuđếnhậuhiệnđại.Gầnđây,trênbáo Vănnghệ số 18+18ngày3042011,PGS.TS.LêHuyBắccóbàiviết“Kháiniệmchủ nghĩahậuhiệnđạivàtruyệnngắnhậuhiệnđại”,trongđótácgiả tiếpthuýkiếncủamộtsố tácgiả nướcngoàiđể khẳngđịnhnhư đinhđóngcộtrằngchủ nghĩahậuhiệnđạiđã“bắtđầutừ thơĐađa(1916),truyệncủaFranzKafka(18831924)vàkịchphilýtừnhữngnăm1950”.Vàgầnđâynhất,tháng82011,GS.PhươngLựuđãchoxuấtbảncuốnsáchLýthuyếtvănhọchậuhiệnđại,trongđóôngtậphợpcácbàiđãviếtvềmộtsốlýthuyếtnghiêncứuvănhọcxuất hiệntừ khoảnggiữathế kỷ XXmàtrướcđâyđượcônggọilàhiệnđạithìnayônglạigọilàhậuhiệnđại.Cóthể nói,thuậtngữ“hậuhiệnđại”đangtrởthànhmộtcáimốttrongcácdiễnđànvănhọc. Lýdolênngôicủakháiniệm“hậuhiệnđại”mộtphầnlàdotronggiớivănnghệnướctađangcósựhẫnghụtvềchủnghĩahiệnđại.Nhiềungườikhôngbiếtchủ nghĩahiệnđạicóbaonhiêutràolưuvànhữngtácgiả tiêubiểucủachúnglàai.Đếnkhigầnđâythấycóngườinóiđến hậuhiệnđại,thế làngườitachỉ biếtcóhậuhiệnđạivànghiễmnhiêncoicáctràolưuhiệnđạitrongvănnghệxuấthiệntừđầuthếkỷXXlàhậuhiệnđại. CóngườithấyngườinướcngoàinóichủnghĩahậuhiệnđạicógốcrễtừchủnghĩaĐađa(đầuthếkỷXX),thếlàcứnghiễmnhiênđidạychohọcsinh 1rằngchủ nghĩahậuhiệnđạicótừ thờiĐađa...Thậmchínhư GS.PhươngLựu,trongkhiviếtgiáotrìnhLýluậnvănhọc(xuấtbảnlầnđầuthànhbatậpvàonhữngnăm19861988,đếnnăm1997táibảnthànhmộttậpvàtiếptụctái bảnđếnlầnthứ5vàonăm2006)vẫnxếp“tiểuthuyếtmới”và“kịchphilý”nhữngtrườngpháivănhọcgiữathếkỷXXvàotrongsốcác“chủnghĩahiệnđại”,sauđóthấynóiđólàhậuhiệnđại,thìtrongcácbàiviếtkháccủamìnhtừnăm2000,ônglạiquaysangnóilà“hậuhiệnđại”,nhưngcóđiềulạlàông vẫngiữnguyênquanđiểmcủamìnhvềcácchủnghĩahiệnđạinóitrêntrong cáclầntáibảncuốnsáchlýluậnkia.Tiếpđếnkhiviếtlạibộ giáotrìnhlýluậnnàythànhbatập,vớitập1đượcxuấtbảnlầnđầutừ năm2001vàtái bảnlầnbavàonăm2009(vớitập3cóliênquanđếnvấnđề ở đâyđãđược xuấtbảnlầnđầuvàonăm2005vàtáibảnlầnbavàonăm2009),ôngđãcóý thứccắtnhữnghiệntượngvănhọcnóitrênchosangphầnnóivề“chủnghĩahậuhiệnđại”,nhưngvẫnđể sót“tiểuthuyếtmới”ởphầnnóivề chủ nghĩahiệnđạitrongkhiđã“dán”nóvàophần“chủnghĩahậuhiệnđại”rồi!Vậylà trong cùngmộtchươngsáchdocùngmộtngườiviết ,cùngmộthiệntượngvừađượcgọilà“hiệnđạichủnghĩa”lạivừađượcgọilà“hậuhiệnđạichủnghĩa”!Điềuđócũngchứngtỏ làkhibiênsoạngiáotrìnhlýluậnvănhọc,nhiềutácgiả ViệtNamthấycóngườinướcngoàinóicáctrườngpháikialàhiệnđạithìhọcũngnóitheo,bâygiờthấyngườikhácnóilàhậuhiệnđạithì họlạiquaysangnóitheolàhậuhiệnđại.Thếlàhọphảithựchiệnmộtthaotáccắtdánmáymócmàkhônghề cóchủ kiến,tự mìnhphủ địnhmìnhmột cáchrấtdễdãivàhồnnhiên.Nghĩalàtrongcùngmộtngườihiệnđangtồntại đồngthờihaicáchgọikhácnhauchomộthiệntượngvănnghệ,màđềulàhai cáchgọitheonướcngoài.Trongkhiđóthìcũngvàothờiđiểmnăm2009,cuốnTừđiểnthuậtngữvănhọccủaLêBáHán,TrầnĐìnhSử,NguyễnKhắcPhivẫnghinhận“tiểuthuyếtmới”làmộttrongnhữngtràolưuhiệnđạichủnghĩa. Đấylàtháiđộđốivớicáctràolưusángtácnghệthuật,cònđốivớicáclýthuyếtnghiêncứuvănhọcthìtháiđộ củacácnhànghiêncứucủanướctacũngcónhữngthayđổirấthồnnhiênvàdễ dãi.Vídụ như trườnghợpvẫncủaGS.PhươngLựu.Năm1995ôngchoincuốnsáchTìmhiểulýluậnvăn họcphươngTâyhiệnđại,trongđócógiớithiệu“Lýluậnphêbìnhcủachủnghĩahậucấutrúc”.Cónghĩalàlúcđó,ngườitavẫncoichủngh ...