Cơ sở lí luận về phát triển năng lực công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học cho sinh viên sư phạm

Phát triển năng lực công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) trong dạy học cho sinh viên sư phạm đang là chủ đề thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu khoa học giáo dục. Trên cơ sở nghiên cứu các tài liệu liên quan, bài viết xây dựng cơ sở lí luận về phát triển năng lực ICT cho sinh viên sư phạm.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Cơ sở lí luận về phát triển năng lực công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy học cho sinh viên sư phạm HNUE JOURNAL OF SCIENCE DOI: 10.18173/2354-1075.2018-0194 Educational Sciences, 2018, Volume 63, Issue 12, pp. 147-155 This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vn CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC CÔNG NGHỆ THÔNG TIN VÀ TRUYỀN THÔNG TRONG DẠY HỌC CHO SINH VIÊN SƯ PHẠM Lê Thị Kim Loan Phòng Đào tạo, Trường Đại học Phú Yên Tóm tắt. Phát triển năng lực công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) trong dạy học cho sinh viên sư phạm đang là chủ đề thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu khoa học giáo dục. Trên cơ sở nghiên cứu các tài liệu liên quan, bài viết xây dựng cơ sở lí luận về phát triển năng lực ICT cho sinh viên sư phạm. Khung năng lực ICT tổng quát gồm hệ thống 8 năng lực thành phần được thiết kế từ các khái niệm năng lực, ICT và năng lực ICT. Từ khung năng lực ICT tổng quát, chuẩn nghề nghiệp giáo viên và các chuẩn ICT, tác giả đề xuất hệ thống năng lực ICT trong dạy học. Đồng thời, tác giả đã phân tích đặc trưng của quá trình phát triển năng lực ICT trong dạy học cho sinh viên sư phạm được đặt trong bối cảnh của hoạt động đào tạo giáo viên của các trường đại học. Bài viết có thể xem là tài liệu tham khảo để các cơ sở đào tạo giáo viên xây dựng biện pháp phát triển năng lực ICT trong dạy học cho sinh viên sư phạm. Từ khóa: Dạy học, năng lực ICT, phát triển năng lực ICT, sinh viên sư phạm. 1. Mở đầu Phát triển năng lực (PTNL) ICT trong dạy học (DH) cho sinh viên sư phạm (SVSP) đang thu hút sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu khoa học giáo dục trên thế giới. Những nghiên cứu liên quan đến PTNL ICT trong DH cho SVSP tập trung chủ yếu vào hai hướng chính, đó là: Nghiên cứu về NL ICT trong DH và Nghiên cứu về PTNL ICT trong DH cho SVSP. Về hướng thứ nhất, phải kể đến nghiên cứu của các tổ chức EU, OECD và UNESCO. EU và OECD xây dựng Khung NL điện tử Châu Âu và Khung năng lực ICT quốc gia dành cho nhiều lĩnh vực, trong đó có giáo dục [1, 2]. Trong khi đó, UNESCO chủ yếu tập trung nghiên cứu NL ICT trong giáo dục và xây dựng Khung tiêu chuẩn ICT đối với giáo viên [3]. Một số tác giả như Pérez và Murray (2010), Finegold và Notabartolo (2010), Ferrari (2012) đã nghiên cứu về NL ICT trong DH. Tuy có sự khác nhau trong xem xét NL ICT như một NL độc lập hoặc hàm chứa, thành phần của học vấn máy tính, học vấn số, NL số…, nhưng điểm chung của các nghiên cứu trên là NL ICT gắn liền với kĩ năng sử dụng máy tính để khai thác, xử lí và chia sẻ thông tin [4-6]. Về hướng thứ hai, các tác giả giả nghiên cứu phát triển NL ICT trong DH cho SVSP tập trung chủ yếu vào 4 nội dung sau đây: (i) Phân tích chương trình đào tạo giáo viên [7- 9]; (ii) Tìm ra các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển NL ICT trong DH cho SVSP [10-12]; (iii) Đánh giá NL ICT trong DH của SVSP [13, 14]; (iv) Đề xuất biện pháp cải tiến chương trình đào tạo giáo viên [15-18]. Những nghiên cứu trên đề cập nhiều vấn đề liên quan đến PTNL ICT trong DH cho SVSP. Tuy nhiên, cơ sở lí luận về PTNL ICT trong DH cho SVSP chưa được nghiên cứu một cách toàn diện và sâu sắc. Đối với giáo dục đại học Việt Nam, đào tạo đội ngũ giáo viên có đủ phẩm chất, Ngày nhận bài: 12/9/2018. Ngày sửa bài: 21/11/2018. Ngày nhận đăng: 29/11/2018. Tác giả liên hệ: Lê Thị Kim Loan. Địa chỉ e-mail: leloandhpy@gmail.com 147 Lê Thị Kim Loan năng lực đáp ứng yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên, thực hiện tốt chương trình giáo dục phổ thông mới, phục vụ công cuộc đổi mới giáo dục là sứ mệnh quan trọng của các trường đào tạo giáo viên. Một trong những năng lực cơ bản, cần thiết phải hình thành và phát triển cho SVSP trong thế kỉ 21 là năng lực ICT. Việc xây dựng cơ sơ lí luận về PTNL ICT trong DH cho SVSP rất có ý nghĩa đối với các cơ sở đào tạo giáo viên ở Việt Nam. Mục đích chính của nghiên cứu này là xác định khung năng lực CNTT trong DH và đặc trưng quá trình PTNL ICT trong DH cho SVSP, làm cơ sở để xây dựng các biện pháp phát triển năng lực ICT trong dạy học. Xuất phát từ các khái niệm năng lực, công nghệ thông tin, tác giả đề xuất khung năng lực ICT tổng quát gồm hệ thống 8 năng lực thành phần gắn liền với các hoạt động sử dụng ICT. Hệ thống năng lực này chưa được các tác giả đề cập trước đó. Finegold và Notabartolo xem xét NL ICT trong hệ thống lực chung của thế kỷ 21 [5], trong khi Pérez và Murray xem năng lực ICT hàm chứa trong học vấn ICT [6] mà chưa đưa ra một khung năng lực ICT tổng quát, có thể áp dụng cho nhiều lĩnh vực. Từ khung năng lực tổng quát, trên cơ sở căn cứ vào chuẩn nghề nghiệp giáo viên, hoạt động dạy học của giảng viên và các chuẩn I ...