Côn trùng rừng - Chương 3

Mục đích: - Giúp cho sinh viên nắm vững các đặc điểm sinh trưởng phát triển của côn trùng: Các giai đoạn sinh trưởng phát triển và quá trình biến thái. - Biết cách phân loại sâu non dựa vào các đặc điểm hình thái của sâu non.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Côn trùng rừng - Chương 3 Chương III - ĐẶC ĐIỂM SINH T RƯỞNG PHÁT TRIỂN CT Mục đích: - Giúp cho sinh viên nắm vững các đặc điểm sinh trưởng phát triển của côn trùng: Các giai đoạn sinh trưởng phát triển và quá trình biến thái. - Biết cách phân loại sâu non dựa vào các đặc điểm hình thái của sâu non. Mục tiêu Sau khi học xong chương này sinh viên: - Trình bày được các giai đoạn sinh trưởng phát triển trong vòng đời của côn trùng. - Phân biệt 2 kiểu biến thái chính của côn trùng.- P h â n lo ạ i c á c n h ó m s â u n o n c h ủ y ế u 1. Những phương thức sinh sản của côn trùng 1.1. Sinh sản lưỡng tính Sinh sản lưỡng tính là sinh sản có giao phối thụ tinh thường đẻ ra trứng và trứng nở ra sâu non. Hầu hết các loài CT thuộc loại này. Một số hiện tượng đặc biệt:- Sinh sản đa phôi là từ một trứng được thụ tinh hình thành nên nhiều phôi thai và nở ra nhiều sâu non như các loài ong ký sinh họ Encyrtidae.- Sinh sản thai sinh là hiện tượng trứng phát triển phôi thai ngay trong bụng mẹ và sau đó đẻ ra sâu non như cánh kiến đỏ, ruồi ký sinh SRT..1.2. Sinh sản đơn tính Sinh sản đơn tính là phương thức sinh sản đẻ ra trứng không qua giao phối trứng vẫn nở ra sâu non như các loài rệp ống (Aphis) loài này có thế hệ chỉ toàn là con cái, có thế hệ có cả cái lẫn được. Ngoài ra trong lớp CT còn có hiện tượng gọi là đồng thể cái đực như ở loài rệp sáp hại phi lao (Icerya purchasi Maskell), bản thân con cái có hai cơ quan sinh dục: đực và cái để sản sinh ra tinh trùng và trứng.2. Các pha phát triển cá thể của côn trùng2.1. TrứngQuá trình PT CT thường trảiqua 3 -4 pha: trứng, sâu non,nhộng và STTTrứng là pha đầu tiên của một vòng đời CT và được coi là một TB lớn có nhân, NSC và chất dinh dưỡng để phát triển phôi thai.2.1.1. Cấu tạo trứng côn trùng (H.3-1)- Phía ngoài trứng có vỏ cứng, trên vỏ trứng có một hoặc vài lỗ nhỏ gọi là noãn khổng- Bên trong vỏ trứng là màng trứng, trong màng trứng là lớp NSC (lòng trắng)- T r o n g c ù n g là lò n g đ ỏ ( c h ấ t d d ) .- Nhân nằm ở phía đầu trứng (hạch trứng)2.1.2. Các dạng trứng của côn trùng Trứng CT thường thấy các dạng chủ yếu sau: 1. Hình thuỗn dài ở loài muỗi lớn 2. Hình quả trám ở nhiều loài ruồi 3. Hình ống ở một số loài bộ cánh thẳng. 4. Hình lọ ở bọ xít ăn sâu thông 5. Hình trống ở bọ xít cải 6. Hình vẩy ở sâu tơ 7. Hình quả bí đao ở châu chấu, dế mèn8 . H ìn h b á n c ầ u ở s â u x á m 9. Hình cầu ở bướm phượng 10. Hình trứng chim ở bọ xít vải...2.1.3. Cách thức đẻ trứng Cách thức đẻ trứng của các loài CT rất khác nhau. Có loài đẻ từng trứng một cách xa nhau như bướm phượng hại cam, có loài đẻ thành hàng như SRT, thành đám như bọ xit vải, thành khối như bọ ngựa, gián nhà... Có 2 loại đẻ trứng: đẻ trứng trần và đẻ trứng kín.- Đẻ trần là trứng được đính chặt vào các giá thể bằng các chất nhầy do tuyến sinh dục phụ tiết ra như bọ xít vải, SRT...- Đẻ kín là đẻ trong các mô thực vật như ong ăn lá mỡ, sâu đục thân. đẻ trong đất như các loài bọ hung, các loài dế… Cách thức đẻ trứng của côn CT là một bản năng nhằm tạo những điều kiện sống tối ưu cho sự phát triển sau này trứng và sâu non 2.1.4. Quá trình phát triển phôi thai Sự phát triển của phôi thai của côn trùng được chia làm 5 giai đoạn (H.3-2). ( Th a m k h ả o G T T6 2 - 6 5 )2.2. Các kiểu biến thái chính của côn trùng Sâu non nở từ trứng ra không chỉ sinh trưởng đơn thuần mà phải qua một loạt biến đổi. Quá trình biến đổi đó gọi là biến thái. Biến thái là sự biến đổi có tính chất liên tục, sâu sắc cả về mặt hình thái lẫn cấu tạo từ sâu non đến sâu trưởng thành. Trong lớp CT có nhiều kiểu biến thái nhưng chủ yếu là BT không hoàn toàn và BT hoàn toàn.2.2. Các kiểu biến thái chính của côn trùng Các kiểu biến thái chính của côn trùngB.thái KHT của Gián nhà B.thái HT Bướm giáp2.1. Biến thái không hoàn toàn (Hemimetabola) Vòng đời của kiểu biến thái không hoàn toàn có 3 pha: trứng, sâu non và sâu trưởng thành. Đặc điểm của kiểu biến thái Không hoàn toàn là sâu non nở từ trứng ra có hình thái và tập tính sinh hoạt gần giống STT. Sâu non sau nhiều lần lột xác các bộ phận còn thiếu trên cũng dần dần xuất hiện và hoàn thiện để tiến tới STT như các loài châu chấu, bọ xít…2.2.2. Biến thái hoàn toàn (Holometabola)- Vòng đời kiểu BTHT có 4 pha: trứng, sâu non, nhộng, STT. Đặc điểm của BTHT là sâu non nở từ trứng ra có hình thái và tập tính sinh hoạt khác hẳn với STT- VD: Sâu róm thông- - Sâu non qua nhiều lần lột xác rồi vào nhộng, từ nhộng biến thành STT . Sâu non của kiểu BTKHT gọi là sâu con (thiếu trùng) . Sâu non của kiểu BTHT là sâu non (ấu trùng).2.2.3. Nguyên nhân của sự biến thái CT, ý nghĩa N/c BT CT Để trở thành sâu trưởng thành ngoài lột xác sâu ...