Wagashi Nhật Bản – Góc nhìn từ văn hóa ẩm thực

Bài viết "Wagashi Nhật Bản – Góc nhìn từ văn hóa ẩm thực" tập trung làm rõ về khía cạnh ẩm thực của văn hóa Nhật Bản – cụ thể là bánh Wagashi và ảnh hưởng của Wagashi trong văn hóa Trà Đạo và cảm thức thẩm mỹ của người Nhật. Dữ liệu thu thập từ các tạp chí, bài nghiên cứu khoa học được phân tích, tổng hợp làm cơ sở cho bài nghiên cứu. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Wagashi Nhật Bản – Góc nhìn từ văn hóa ẩm thực WAGASHI NHẬT BẢN – GÓC NHÌN TỪ VĂN HÓA ẨM THỰC Trần Ngọc Mai Phương, Phạm Nguyễn Phương Dung*, Nguyễn Hoàng Minh Hạnh, Trần Thị Thuỳ Trinh Khoa Nhật Bản học, Trường Đại học Công nghệ Thành phố Hồ Chí Minh GVHD: Phạm Lê Uyên, ThS. Nguyễn Thị Vân AnhTÓM TẮTKhi học một ngôn ngữ mới, ta không chỉ học bảng chữ cái, cách phát âm mà còn học cả phong cách sống,văn hóa của cả một cộng đồng người. Bài nghiên cứu này tập trung làm rõ về khía cạnh ẩm thực của vănhóa Nhật Bản – cụ thể là bánh Wagashi và ảnh hưởng của Wagashi trong văn hóa Trà Đạo và cảm thứcthẩm mỹ của người Nhật. Dữ liệu thu thập từ các tạp chí, bài nghiên cứu khoa học được phân tích, tổnghợp làm cơ sở cho bài nghiên cứu. Bài nghiên cứu cho thấy ảnh hưởng của bánh Wagashi trong văn hóaẩm thực Nhật Bản cũng như là đời sống văn hóa của người Nhật.Từ khóa: ẩm thực, trà đạo, văn hóa, wagashi1. MỞ ĐẦUNhật Bản nổi tiếng với nền văn hóa độc đáo được bảo tồn và truyền tụng từ thời xa xưa. Đến ngày hômnay, người Nhật Bản hiện đại vẫn lưu giữ và thực hành các phong tục truyền thống cổ xưa từ thời chaông. Một trong những loại hình văn hóa Nhật Bản nổi tiếng trên thế giới chính là văn hóa ẩm thực NhậtBản, trong tiếng Nhật là “Washoku”. Washoku tuân thủ theo nguyên tắc sử dụng tài nguyên một cáchbền vững và tôn trọng thiên nhiên. Dựa trên nguyên tắc trên, một loại bánh ngọt đã được hình thành, đólà Wagashi. Với lịch sử phát triển lâu đời hơn 2000 năm, Wagashi mang trong mình giá trị lịch sử vàphản ánh sâu sắc phong cách con người Nhật Bản.2. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN2.1 Khái niệm Washoku (和食)Theo UNESCO (2013), Washoku là tập hợp các thực hành xã hội liên quan đến các kiến thức, kỹ năngvà truyền thống sản xuất, chế biến, tiêu thụ thực phẩm ở Nhật Bản. Washoku thể hiện tinh thần tôn trọngthiên nhiên và duy trì bền vững các nguồn nguyên liệu tự nhiên. Washoku lấy các nguyên tắc Gokan(năm giác quan), Gomi (năm hương vị), Gohou (năm cách chế biến), Goshiki (năm màu sắc) vàGokanmon (năm quy tắc) (Richard Hosking, 2009).2.2 Khái niệm Trà Đạo (茶道)Chadou (茶道) hay Chanoyu (茶の湯) có thể dịch là Trà Đạo (Teaism) hoặc là con đường của trà (DanielWilson, 2018). Trà Đạo là một con đường dẫn tới sự hòa hợp giữa người và người, con người và thiênnhiên. Nghi thức Trà Đạo phức tạp và đa dạng về nghệ thuật, ẩm thực, thư pháp và cắm hoa. (SasakiSanmi, 2005).2.3 Khái niệm Wagashi (和菓子) 2065Wagashi là một loại bánh kẹo truyền thống Nhật Bản. Chữ “Wa” đầu tiên chỉ tới một thứ liên quan đếnNhật Bản, như chữ “Wa” trong Washoku (和食-thực phẩm Nhật), hay Wafuku (和服-trang phục truyềnthống Nhật Bản). Hơn nữa, chữ “Wa” còn mang ý nghĩa là hòa bình và sự hòa hợp. Chữ thứ hai, “Gashi”,biến âm từ “Kashi” dùng để chỉ bánh kẹo, đồ ngọt. Với nguyên liệu thường dùng là thực vật, các loạibánh này có hương vị nhẹ nhàng, dễ ăn và đặc biệt là tốt cho sức khỏe (Yiting He, 2018).3. TÌM HIỂU VỀ WAGASHI3.1 Wagashi trong Trà ĐạoĐối với bánh kẹo trong nghi thức trà đạo, Wagashi phải tuân theo mục đích của nghi lễ trà đạo. Sự lựachọn Wagashi thể hiện được tinh thần, lòng hiếu khách của người chủ trì và chủ đề của buổi lễ. Wagashikhông chỉ là thức ăn kèm mà còn được trân trọng, thưởng thức bằng cả 5 giác quan (Motomi Shibazaki,2017).• Thị giác: Vị khách phải chú ý đến hình thức bên ngoài của Wagashi và dành thời gian để quan sát kỹ lưỡng các chi tiết về mặt thẩm mỹ hình ảnh của Wagashi trước khi ăn.• Xúc giác: Cảm nhận về kết cấu của Wagashi trước tiên khi nó được cắt bằng Kuromoji (một thanh gỗ đặc biệt dùng làm dao cắt Wagashi) và sau đó là cảm giác trong miệng khi ăn.• Khứu giác: Ngửi lấy mùi thơm từ bột gạo, nhân đậu đỏ,… của Wagashi.• Vị giác: Nên cắn từng miếng nhỏ, chậm rãi để thưởng thức từng hương vị tinh tế ẩn chứa bên trong Wagashi.• Thính giác: Một tập hợp các cuộc trò chuyện cụ thể giữa khách và người pha trà liên quan đến việc hỏi và trả lời các câu hỏi về Wagashi. Người pha trà giải thích lý do tại sao loại Wagashi đặc biệt này được chọn, tên của Wagashi, câu chuyện đằng sau nó, nó tượng trưng cho điều gì, nó được mua từ nghệ nhân làm bánh Wagashi nào.Trong Trà Đạo, có 2 loại trà xanh được sử dụng là Koicha (濃茶) và Usucha (薄茶). Koicha có tỉ lệ bộtMatcha nhiều hơn nước, đậm đặc hơn Usucha nên một bát Koicha thường sẽ được chia sẻ cho nhiềungười khác. Ngược lại, Usucha có tỉ lệ nước nhiều hơn bột Matcha nên sẽ thanh nhẹ hơn Koicha. Mộtbát Usucha sẽ được tiêu thụ theo từng cá nhân (Kaeko Chiba, 2022).Tương ứng với hai loại trà này, Wagashi được chia thành hai loại chính tùy thuộc vào loại trà được phụcvụ trong một buổi trà đạo Nhật Bản. Omogashi (dùng kèm với Koicha-trà đậm) và Higashi (ăn kèm vớiUsucha-trà nhạt) (Kaeko C ...