Giáo trình Luật quốc tế: Phần 2 - NXB CAND

Trình bày về: Lãnh thổ quốc gia, luật biển quốc tế, luật hàng không quốc tế, luật ngoại giao và lãnh sự, luật kinh tế quốc tế, luật quốc tế và xung đột vũ trang, các biện pháp giải quyết hòa bình tranh chấp quốc tế, hội nghị và tổ chức quốc tế, trách nhiệm pháp lý quốc tế là nội dung của phần 2 thuộc cuốn Giáo trình Luật quốc tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Giáo trình Luật quốc tế: Phần 2 - NXB CAND Ch−¬ng VI L·nh thæ quèc gia i. kh¸i niÖm l·nh thæ quèc gia trong LuËt quèc tÕ 1. Kh¸i qu¸t chung LuËt quèc tÕ vÒ l·nh thæ quèc gia - mét ngµnh cña LuËt quèc tÕ, lµ tængthÓ c¸c nguyªn t¾c vµ c¸c quy ph¹m ph¸p LuËt quèc tÕ ®iÒu chØnh c¸c quan hÖgi÷a c¸c quèc gia vµ c¸c chñ thÓ kh¸c cña LuËt quèc tÕ vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quantíi l·nh thæ quèc gia. Lµ mét bé phËn cña LuËt quèc tÕ, LuËt quèc tÕ vÒ l·nh thæ quèc gia chÞusù chi phèi bëi c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña LuËt quèc tÕ vµ cã quan hÖ mËt thiÕttíi c¸c ngµnh luËt kh¸c cña LuËt quèc tÕ. D−íi ¸nh s¸ng cña c¸c nguyªn t¾c c¬b¶n, LuËt quèc tÕ vÒ l·nh thæ quèc gia ®· thÓ hiÖn sù tiÕn bé vµ, v× thÕ, gãpphÇn quan träng vµo sù cñng cè hoµ b×nh vµ an ninh quèc tÕ. Sù ph¸t triÓn cña LuËt quèc tÕ vÒ l·nh thæ quèc gia ®−îc ph¶n ¸nh quac¸c thêi kú cña lÞch sö trong vÊn ®Ò x¸c ®Þnh l·nh thæ quèc gia. Kh¸i niÖml·nh thæ quèc gia xuÊt hiÖn tõ thêi kú chiÕm h÷u n« lÖ - thêi kú b¾t ®Çu h×nhthµnh c¸c d©n téc vµ c¸c quèc gia. §Çu tiªn lµ c¸c nhu cÇu vÒ kinh tÕ qu©n sùdÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c h×nh thøc liªn minh mang tÝnh chÊt x· héi - c¸cd©n téc. §Ó ®¶m b¶o sù thèng nhÊt cña liªn minh ®ã, chÝnh quyÒn c«ng céng®−îc h×nh thµnh trªn mét vïng l·nh thæ nhÊt ®Þnh víi sè d©n c− sèng ë ®Êy.Vµo c¸c thêi kú sau ®ã (phong kiÕn, t− b¶n) LuËt quèc tÕ vÒ l·nh thæ quèc giavÉn tiÕp tôc ®−îc h×nh thµnh vµ cñng cè, song vÉn mang tÝnh chÊt bÊt b×nh®¼ng - c¸ lín nuèt c¸ bÐ. §Æc ®iÓm cña LuËt quèc tÕ khi ®ã vÒ l·nh thæ quècgia lµ sù thõa nhËn tÝnh chÊt hîp ph¸p cña chÝnh s¸ch c¸c quèc gia lín m¹nhtrong viÖc më réng l·nh thæ cña cña hä b»ng viÖc chiÕm ®o¹t l·nh thæ cña c¸cquèc gia kh¸c yÕu h¬n (trong ®ã cã thÓ mét phÇn hoÆc toµn bé). Vµo thêi kú ®Õquèc chñ nghÜa (cuèi thÕ kû XIX) thÕ giíi ®−îc ph©n chia vµ b¾t ®Çu c¸c cuéc®Êu tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c n−íc ®Õ quèc vµ sù ph©n chia l¹i thÕ giíi. Sauc¸ch m¹ng th¸ng M−êi, mét sè nguyªn t¾c tiÕn bé cña LuËt quèc tÕ b¾t ®Çu 122h×nh thµnh. §iÒu ®ã cã vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh chÕ ®é ph¸p lýquèc tÕ cña l·nh thæ quèc gia (VÝ dô, nguyªn t¾c quyÒn d©n téc tù quyÕt,nguyªn t¾c t«n träng sù toµn vÑn vµ bÊt kh¶ x©m ph¹m l·nh thæ quèc gia).§Æc biÖt, sau sù ra ®êi cña c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña LuËt quèc tÕ sau n¨m1945, thÕ giíi lÇn ®Çu tiªn chøng kiÕn thêi kú tuyªn bè viÖc cã l·nh thæ quècgia b»ng biÖn ph¸p chiÕm ®o¹t cña quèc gia kh¸c hoÆc trªn c¬ së vi ph¹mquyÒn d©n téc tù quyÕt lµ vi ph¹m th« b¹o LuËt quèc tÕ - viÖc cã l·nh thæ métc¸ch phi ph¸p. Nh− vËy, LuËt quèc tÕ hiÖn t¹i vÒ l·nh thæ quèc gia ®ãng vai trß quan trängtrong viÖc æn ®Þnh trËt tù ph¸p lý quèc tÕ vÒ l·nh thæ quèc gia. Cô thÓ, nã ®iÒuchØnh mét lo¹t vÊn ®Ò s«i ®éng vÒ l·nh thæ quèc gia nh−: - VÊn ®Ò gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ l·nh thæ ®−îc tiÕn hµnh trªn c¬ së c¸cnguyªn t¾c tiÕn bé LuËt quèc tÕ; - VÊn ®Ò chÕ ®é ph¸p lý cña l·nh thæ quèc gia; - VÊn ®Ò chÕ ®é ph¸p lý vÒ biªn giíi quèc gia; - VÊn ®Ò c¸c ph−¬ng thøc cã l·nh thæ ®−îc coi lµ hîp ph¸p. 2. X¸c ®Þnh l·nh thæ quèc gia L·nh thæ quèc gia - mét bé phËn cña tr¸i ®Êt thuéc chñ quyÒn cña mét quècgia x¸c ®Þnh, bao gåm vïng ®Êt, vïng n−íc, vïng lßng ®Êt vµ vïng kh«ng phËn. Vïng ®Êt lµ vïng bao gåm toµn bé tÊt c¶ phÇn ®Êt liÒn vµ c¸c h¶i ®¶o cñaquèc gia (kÓ c¶ c¸c ®¶o xa bê vµ c¸c ®¶o ven bê). Vïng n−íc lµ vïng gåm toµn bé phÇn n−íc n»m trong ®−êng biªn giíi quècgia bao gåm: vïng n−íc néi ®Þa, vïng n−íc biªn giíi, vïng n−íc néi thuû vµ vïngl·nh h¶i. Trong ®ã, vïng n−íc néi ®Þa gåm n−íc ë c¸c s«ng, hå, kªnh, ®Çm, ao ...;vïng n−íc biªn giíi (c¸c vïng n−íc ë khu vùc biªn giíi nh− s«ng, hå); vïng néithuû - vïng n−íc biÓn cã ®−êng biªn giíi ngoµi lµ ®−êng c¬ së dïng ®Ó tÝnh chiÒuréng c¸c vïng biÓn kh¸c theo quy ®Þnh cña LuËt biÓn quèc tÕ; vïng l·nh h¶i -vïng n−íc biÓn n»m gi÷a mét bªn lµ ®−êng c¬ së vµ mét bªn lµ biªn giíi quèc giatrªn biÓn (theo quy ®Þnh cña LuËt biÓn quèc tÕ). Vïng lßng ®Êt lµ toµn bé phÇn phÝa d−íi cña vïng n−íc vµ vïng ®Êt kÐo dµitíi t©m tr¸i ®Êt. Vïng kh«ng phËn lµ phÇn kh«ng phËn trªn vïng ®Êt vµ vïng n−íc tíi ®écao kho¶ng 100 - 110km (tíi tÇm ho¹t ®éng cña c¸c con tµu vò trô). 123 ii. quy chÕ ph¸p lý vÒ l·nh thæ quèc gia 1. QuyÒn tèi cao cña c¸c quèc gia ®èi víi l·nh thæ Trong lÞch sö qua c¸c thêi kú ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i cã c¸c quan ®iÓm kh¸cnhau vÒ quyÒn lùc tèi cao cña c¸c quèc gia ®èi víi l·nh thæ. Tùu chung l¹i cã bahäc thuyÕt c¬ b¶n: thuyÕt tµi vËt, thuyÕt cai trÞ vµ thuyÕt thÈm quyÒn. Theo häc thuyÕt tµi vËt, l·nh thæ quèc gia ®ù¬c coi nh− lo¹i tµi s¶n (bÊt ®éngs¶n) cña quèc gia. V× vËy hä xem xÐt quyÒn tèi cao cña quèc gia ®èi víi l·nh thælµ quyÒn së h÷u cña quèc gia ®èi víi l·nh thæ. Häc thuyÕt nµy h×nh thµnh vµothêi kú phong kiÕn. X· héi phong kiÕn chñ yÕu quan t©m tíi l·nh thæ v× lîi Ýchkinh tÕ - lîi Ých vÒ bÊt ®éng s¶n. Theo thuyÕt cai trÞ, l·nh thæ quèc gia lµ mét vïng cña tr¸i ®Êt mµ ë ®ã tånt¹i quyÒn lùc cña quèc gia thùc sù cai trÞ ë vïng ®ã. Hay nãi c¸ch kh¸c ai thùchiÖn quyÒn lùc trªn l·nh thæ th× ng−êi ®ã cã quyÒn tèi cao ®èi víi l·nh thæ. HäcthuyÕt nµy nh»m cñng cè lîi Ých cña chÕ ®é thùc d©n kiÓu cò. C¸c quèc gia thùcd©n ®Þnh dïng häc thuyÕt cai trÞ ®Ó phñ nhËn quyÒn cña c¸c d©n téc kh¸c ®èi víil·nh thæ cña hä (chµ ®¹p quyÒn d©n téc tù quyÕt). Theo häc thuyÕt thÈm quyÒn, l·nh thæ quèc gia lµ kho¶ng kh«ng gian trong®ã cã c¶ thÈm quyÒn quèc gia së t¹i vµ c¸c quèc gia kh¸c. Häc thuyÕt nµy lµ c¬ së lýluËn cho chñ nghÜa thùc d©n kiÓu míi. Nh÷ng quan ®iÓm ®ã muèn t¹o dùng mét c¬së ph¸p lý cho sù can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña c¸c quèc gia kh¸c. Theo quan ®iÓm xuÊt ph¸t tõ LuËt quèc tÕ hiÖn t¹i, quyÒn lùc tèi cao cñaquèc gia ®èi víi l·nh thæ lµ quyÒn tèi th−îng mµ quèc gia thùc hiÖn trong ph¹m ...